Có nhiều lý do bạn có thể muốn hoặc cần chấm dứt hợp đồng. Hợp đồng có thể bị chấm dứt nếu một số điều kiện đã thay đổi kể từ khi hợp đồng được tạo ra. Một số hợp đồng cũng có thể bị vô hiệu nếu ngay từ đầu hợp đồng đã không hợp pháp. Nếu bạn quyết định chấm dứt hợp đồng, bạn nên đảm bảo rằng việc chấm dứt sẽ dẫn đến ít thiệt hại nhất cho bạn.
Trần Kiên - Luật sư, Cố vấn kinh doanh
PHẦN 1: CHẤM DỨT HỢP ĐỒNG HỢP PHÁP
1. Sử dụng một điều khoản chấm dứt:
Nhiều loại hợp đồng dài hạn và tự động gia hạn có điều khoản chấm dứt. Điều khoản này cung cấp cho bạn các điều kiện và quy trình bạn cần thực hiện nếu bạn muốn chấm dứt hợp đồng. Một điều khoản chấm dứt phổ biến nói rằng người muốn ra khỏi hợp đồng phải thông báo cho những người khác liên quan đến ý định của mình để có thể đưa đến việc chấm dứt. Việc này phải thực hiện bằng văn bản và trong một số ngày nhất định kể từ khi họ muốn kết thúc hợp đồng.
Điều khoản chấm dứt có thể bao gồm phạt chấm dứt sớm. Hãy chắc chắn rằng bạn sẵn sàng trả tiền phạt trước khi sử dụng điều khoản và chấm dứt hợp đồng.
2. Tranh cãi hợp đồng là không thể:
Nếu bạn không thể thực hiện nghĩa vụ của mình do một số điều kiện không có hoặc không đáp ứng, bạn có thể có quyền hợp pháp để chấm dứt hợp đồng. Bạn không thể không có khả năng thực hiện hợp đồng vì hoàn cảnh bạn tự gây ra. Đó phải là lỗi của người khác. Nó cũng có thể là kết quả của một sự kiện tự nhiên, chẳng hạn như một cơn bão hoặc lốc xoáy hay hỏa hoạn.
Ví dụ: Nếu bạn đồng ý bán chiếc du thuyền của bạn vào ngày mai và tối nay, một cơn bão ập đến bất ngờ và gây ra thiệt hại hỏng hóc, việc bán trở nên bất khả thi và cả hai bên có thể được miễn trừ khỏi hợp đồng.
3. Đưa ra một sự thất vọng về kết cục:
Thất vọng về kết cục xảy ra khi lý do đằng sau việc ký kết hợp đồng biến mất. Để có thể chấm dứt hợp đồng dựa trên sự thất vọng về kết quả, mục đích về kết quả của hợp đồng phải được biết và công bố bởi tất cả các bên liên quan.
Ví dụ: Nếu bạn cho thuê lại một gian hàng để tham gia vào một sự kiện lớn ở địa phương như một hội chợ, nhưng hội chợ này bất ngờ bị hủy. Bạn có thể chấm dứt hợp đồng thuê nếu bên kia có liên quan biết rằng Mục đích thuê của bạn là tham gia hội chợ.
4. Xác định một sự thất bại của một bên trở thành điều kiện chấm dứt:
Nếu một bên không hoàn thành nghĩa vụ hợp đồng của mình, việc thiếu hiệu suất đó có thể cho phép bên thứ hai chấm dứt hợp đồng.
5. Đàm phán chấm dứt:
Nếu bạn biết bạn muốn chấm dứt hợp đồng, hãy liên hệ với bên liên quan đến hợp đồng. Bạn và những người khác có liên quan có thể hủy hợp đồng bằng cách thỏa thuận bất cứ lúc nào. Bạn có thể muốn đưa ra một số thỏa hiệp bằng cách đề nghị trả một số loại phí phạt, trả lại tiền đã nhận được từ hợp đồng hoặc đề nghị gia hạn thời hạn thực hiện nghĩa vụ hợp đồng. Hãy chắc chắn rằng bất kỳ thỏa thuận mới đạt được sẽ được thể hiện bằng văn bản và có cả hai bên ký tên.
6. Yêu cầu chấm dứt từ sự phá vỡ hợp đồng:
Nếu đối phương đang ở trong hợp đồng cố tình không giữ các điều khoản của hợp đồng, bạn có thể chấm dứt hợp đồng. Người phá vỡ hợp đồng không có quyền khiếu nại rằng bạn đã kết thúc hợp đồng đơn phương. Kể từ khi bên đó vi phạm hợp đồng, họ đã không còn tiếng nói trong việc bạn có chấm dứt hợp đồng hay không.
PHẦN 2: HỦY BỎ HAY LÀM MẤT HIỆU LỰC CỦA HỢP ĐỒNG
1. Hủy bỏ hợp đồng:
Hủy bỏ hoặc hủy hợp đồng trả lại cho những người liên quan đến hợp đồng tình trạng như trước khi họ ký hợp đồng. Đó là sự hủy bỏ hoàn toàn hợp đồng và có thể được cho phép trong một số trường hợp nhất định. Bạn cần tìm kiếm điều khoản hủy bỏ trong hợp đồng. Điều khoản này sẽ có hướng dẫn về quy trình và điều kiện để hủy bỏ hợp đồng. Nó cũng sẽ cho bạn biết khung thời gian mà bạn có thể làm điều này. Nếu vẫn còn trong khung thời gian này, bạn cần làm theo các hướng dẫn trong hợp đồng để hủy bỏ nó.
2. Đối phó với việc không có một điều khoản hủy ngang:
Nếu hợp đồng của bạn không có điều khoản này, hãy kiểm tra các văn bản luật điều chỉnh để xem bạn có thể hủy ngang trong thời hạn hợp đồng không.. Một số luật điều chỉnh chuyên ngành yêu cầu một số hợp đồng nhất định cho phép hủy ngang trong một khoảng thời gian cụ thể. Trong một số trường hợp, bạn cũng có thể tìm thấy phương án hủy ngang trong một số case tương tự tại các Án lệ của Tòa án. Bạn cũng có thể kiểm tra về các quy định này thông qua Luật sư của bạn, hoặc liên hệ tới LETO để được giúp đỡ.
3. Đàm phán hủy ngang:
Nếu hợp đồng của bạn không có điều khoản giải cứu và không thể bị hủy bỏ bởi luật định, bạn có thể cố gắng đàm phán hủy bỏ với đối phương đã ký hợp đồng. Bạn và đối phương hoặc những người là một phần của hợp đồng có thể đồng thuận bất cứ lúc nào để hủy ngang nó. Điều này có thể xảy ra ngay cả khi bản thân hợp đồng nói rằng nó không thể bị hủy bỏ. Nếu bạn có thể khiến những đối tác hủy ngang hợp đồng, hãy chắc chắn rằng bạn đã đưa thỏa thuận hủy ngang này thành văn bản. Nó cũng cần phải được ký bởi tất cả mọi người liên quan đến hợp đồng.
4. Tuyên bố tính gian lận:
Bạn có thể làm hợp đồng mất hiệu lực vì gian lận. Có hai loại gian lận: gian lận mang tính tạo dựng và gian lận thực tế. Gian lận mang tính tạp dựng xảy ra khi một bên đạt được lợi thế không công bằng so với người khác thông qua các biện pháp bất công, thường là bằng cách nói dối hoặc bỏ qua hoặc che giấu các chi tiết quan trọng. Hậu quả của hành động này là một bên bị thiệt hại.
Để thành công trong việc hủy ngang hợp đồng trên cơ sở có gian lận, nguyên đơn (là bạn) phải chứng minh 3 yếu tố: (1) tồn tại mối quan hệ tin cậy và tự tin; (2) bị cáo đã lợi dụng vị trí tín nhiệm của mình để mang lại lợi ích cho họ; và (3) gây ra một thiệt hại hợp đồng cho nguyên đơn.
5. Công bố gian lận thực tế:
Loại này, còn được gọi là sự xuyên tạc có chủ đích, xảy ra khi một người cố ý nói dối về một thông tin nào đó liên quan đến một phần của hợp đồng. Nếu người khác tin điều đó để giao kết và bằng cách nào đó, họ bị tổn hại, thì đó là Gian lận thực tế.
Ví dụ: Nếu trong một hợp đồng thi công hoàn thiện, một nhà thầu cam kết sơn nâu toàn bộ tòa nhà bằng sơn hãng A (dù ngay tại thời điểm ký hợp đồng thi công thầu, họ đã không có ý định sử dụng sơn của hãng A). Nếu khi hoàn công, sơn ra đúng màu cam kết thì việc sử dụng sai loại sơn sẽ không gây ra vấn đề gì. Nhưng nếu nó không ra đúng màu và bị phát hiện, thì đây là một gian lận thực tế vi phạm pháp luật.
6. Chứng minh thiếu năng lực:
Có một số chủ thể thiếu năng lực, hoặc khả năng, để đưa ra quyết định nhất định cho chính họ. Những người này không thể tham gia vào các hợp đồng ràng buộc pháp lý. Tuổi tác, sự bất lực về tinh thần hoặc nhiễm độc/mang bệnh có thể hạn chế khả năng ký hợp đồng cá nhân). Nếu bạn ký hợp đồng và thiếu năng lực, hợp đồng này sẽ trở nên vô hiệu. Nếu bạn ký hợp đồng với người khác thiếu năng lực hành vi dân sự, người đó cũng có thể gây ra sự chấm dứt hợp đồng bất cứ lúc nào.
Điều này nhấn mạnh vào việc cẩn trọng xem xét tư cách và năng lực của các bên khi tham gia vào một hợp đồng cụ thể.
7. Tiết lộ rằng bạn đã ký kết một hợp đồng do bị ép buộc:
Nếu bạn bị ép buộc, bị áp lực, hoặc bị tống tiền khi tham gia hợp đồng, hợp đồng sẽ bị vô hiệu. Bạn phải tham gia vào hợp đồng một cách có ý thức và tự do, theo ý chí riêng của bạn, để nó có thể được thi hành.
8. Chứng minh sự bất hợp pháp của hợp đồng:
Một hợp đồng được soạn thảo có yếu tố đối tượng hoặc nội dung nào đó bất hợp pháp là hợp đồng vô hiệu và không thể thực hiện được. Điều này có nghĩa là một trong các bên liên quan có thể chấm dứt hợp đồng bất cứ lúc nào.
Điều này cũng đúng nếu một điều gì đó xảy ra dẫn đến sự bất hợp pháp sau khi hợp đồng được ký kết. Chẳng hạn: Bên A đồng ý cho Bên B thuê tài sản với mục đích thương mại. Ngay sau khi họ ký kết, Nhà nước có quy định không thể sử dụng loại tài sản đó cho mục đích thương mại. Vì lý do hợp đồng tại thời điểm đó là bất hợp pháp, các bên đều có quyền hợp pháp để chấm dứt hợp đồng.
9. Quyết định giao kết hợp đồng trong tình trạng các bên cùng nhầm lẫn:
Tình trạng các bên cùng nhầm lẫn là tình trạng các bên cùng có nhận định hoặc hiểu biết về một vấn đề trong hợp đồng. Trên thực tế, nó có thể không phải như vậy. Và khi một trong các bên phát hiện ra điều này, họ sẽ không đồng ý với các thỏa thuận tương ứng đã thiết lập và hợp đồng có thể được chấm dứt.
PHẦN 3: XỬ LÝ VI PHẠM HỢP ĐỒNG
1. Xác định vi phạm hợp đồng:
Vi phạm hợp đồng xảy ra khi một bên không duy trì được hợp đồng của mình mà không có lý do pháp lý đầy đủ. Vi phạm hợp đồng có thể được biểu thị bằng việc không hành động hoặc bằng lời nói hoặc hành động cho thấy sự không phù hợp trong tương lai.
2. Giảm thiểu thiệt hại của bạn:
Nếu bạn không phải là bên vi phạm trong hợp đồng, bạn có thể tìm cách giảm thiểu (giảm bớt) các thiệt hại do vi phạm hợp đồng của bên kia bằng cách tìm kiếm hàng hóa hoặc dịch vụ thay thế, cùng hoặc ít tiền hơn hợp đồng ban đầu của bạn, bạn có thể không được bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, nếu hàng hóa/dịch vụ thay thế khiến bạn tốn nhiều tiền hơn, bạn có thể yêu cầu bên vi phạm hợp đồng thanh toán các thiệt hại (chênh lệch giữa chi phí ban đầu và chi phí thay thế).
Việc tìm kiếm sản phẩm/dịch vụ thay thế ngay lập tức sẽ giúp bạn cho tòa án thấy được bạn đã cố gắng hết sức để tránh được thiệt hại do hậu quả, hoặc các chi phí khác bị phát sinh thêm mà bạn phải gánh chịu do hậu quả của việc vi phạm.
3. Từ chối thực hiện:
Nếu bạn không thể duy trì hợp đồng cho đến khi kết thúc, bạn có thể từ chối thực hiện các nghĩa vụ được quy định trong hợp đồng. Hành động từ chối thực hiện nghĩa vụ hợp đồng của bạn sẽ cấu thành vi phạm hợp đồng và có thể khiến bạn đối mặt với một vụ kiện vi phạm hợp đồng. Trước khi chọn cách này, bạn nên tham khảo ý kiến luật sư để đảm bảo rằng bạn hoàn toàn hiểu tất cả các hậu quả của việc quyết định vi phạm hợp đồng.
4. Nộp đơn kiện chống lại bên vi phạm:
Nếu bên kia đã vi phạm hợp đồng, bạn có thể khởi kiện yêu cầu bồi thường/phạt các thiệt hại phát sinh do vi phạm. Hãy chắc chắn rằng bạn có một bản của hợp đồng, có thể xác định cụ thể cách thức và thời điểm xảy ra vi phạm và các tài liệu chứng minh thiệt hại tài chính hoặc thiệt hại nào khác mà bạn đã phải gánh chịu do vi phạm.
Bạn có thể thuê một luật sư để nộp đơn kiện cho bạn, hoặc bạn có thể tự làm điều đó tại tòa án địa phương.
Nộp đơn kiện càng sớm càng tốt sau khi vi phạm. Chờ đợi quá lâu có thể khiến bạn không thể có đủ cơ sở pháp lý chống lại bên vi phạm.
Bạn cũng có thể tham khảo nội dung khóa học Kỹ năng Hợp đồng để nâng cấp hiểu biết thủ thuật và cạm bẫy trong hợp đồng tại đây!
