Nguyên tắc chính và quy trình giao dịch MA tại Việt Nam

Con đường M&A cung cấp một giải pháp duy nhất giúp các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư vào Việt Nam có thể vượt qua các trở ngại của việc thành lập một công ty mới.
Với M&A, các nhà đầu tư có thể tiếp cận sẵn với người tiêu dùng, địa điểm và kênh phân phối. 
Để thực hiện thành công M&A tại Việt Nam, điều quan trọng là phải hiểu biết nền tảng pháp lý cho M&A, đồng thời hiểu rõ các thủ tục và hạn chế liên quan đến việc mua lại.

Nền tảng pháp lý cho các giao dịch M&A

Không có luật thống nhất nào điều chỉnh M&A tại Việt Nam. Các giao dịch M&A được điều chỉnh chủ yếu bởi hai luật là Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư. Luật Cạnh tranh và Luật Chứng khoán cũng được sử dụng để điều chỉnh M&A, nhưng ở mức độ thấp hơn.
Cụ thể hơn, M&A tại Việt Nam phần lớn được điều chỉnh bởi Luật Doanh nghiệp số 59/2020/QH14 và Luật Đầu tư số 61/2020/QH14. Chúng tôi mô tả các bài viết chính ngay bên dưới.

• Luật Doanh nghiệp số 59/2020/QH14

Điều 17 giải thích quyền của các công ty và cá nhân được thành lập doanh nghiệp, mua cổ phần và góp vốn. Có một số hạn chế đối với những người có thể tham gia, chẳng hạn như quan chức nhà nước, cán bộ công chức và những người bị truy tố vì hành vi phạm tội.
Điều 200 và 201 quy định quy trình và giới hạn của việc hợp nhất và sáp nhập. Trong trường hợp có thể có mâu thuẫn với Luật Cạnh tranh, người đại diện theo pháp luật của công ty phải giải quyết với cơ quan quản lý về cạnh tranh. Sau khi hoàn thành việc sáp nhập, công ty mới thành lập phải gửi thông báo đến Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.
Luật Doanh nghiệp số 59/2020/QH14 cũng bảo vệ các cổ đông thiểu số trong công ty.

• Luật Đầu tư số 61/2020/QH14

Điều 23 quy định quyền góp vốn và mua vốn hoặc cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài.
Điều 26 nêu rõ thủ tục góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp. 
Luật Đầu tư số 61/2020/QH14 cập nhật về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, ưu đãi đầu tư, cơ chế hỗ trợ đồng thời xóa bỏ chấp thuận hành chính đối với một số loại dự án đầu tư.
Luật loại bỏ sự cần thiết phải phê duyệt M&A nếu giao dịch không làm tăng tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài trong công ty mục tiêu. Các giao dịch M&A làm tăng tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài trong công ty mục tiêu và vượt quá 50% cổ phần hoặc vốn điều lệ sẽ phải được chấp thuận M&A.

• Luật chứng khoán số 54/2019/QH14

Luật này điều chỉnh việc mua lại cổ phần của một công ty đại chúng bao gồm cả việc chào mua công khai. Các cơ quan có thẩm quyền chịu trách nhiệm thi hành luật là Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam và Bộ Kế hoạch và đầu tư.

• Luật Cạnh tranh số 23/2018/QH14

Luật cạnh tranh làm rõ phạm vi các trường hợp yêu cầu sáp nhập bao gồm tổng tài sản, doanh thu, giá trị giao dịch hoặc thị phần của bên tham gia. 
Luật cũng đưa ra đánh giá sơ bộ 30 ngày trong đó cơ quan cạnh tranh quyết định liệu giao dịch có thể tiến hành hay không hoặc cần phải có đánh giá hợp nhất chính thức.

Hạn chế đối với các giao dịch M&A 

Các nhà đầu tư cũng nên quyết định xem quá trình này sẽ là sáp nhập hay mua lại. Sáp nhập là khi hai công ty tham gia để tạo thành một công ty bằng cách chuyển tài sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích cho công ty bị hợp nhất và do đó chấm dứt hoạt động của các công ty nhận sáp nhập.
Mua lại yêu cầu thay đổi quyền sở hữu và thường dưới hình thức mua cổ phần hiện có hoặc cổ phần mới nhưng cũng liên quan đến việc mua lại tài sản. Đối với các công ty chưa đại chúng, trách nhiệm pháp lý chủ yếu bắt nguồn từ việc không đáp ứng các quy định trong thỏa thuận.
Một trong những lợi thế của việc thực hiện sáp nhập là có ít hạn chế. Đó cũng là một lựa chọn lý tưởng cho các nhà đầu tư bị hạn chế về thời gian và không cần thành lập công ty.
Sự kiểm soát chính do các quan chức quản lý áp đặt là về quy mô của công ty được sáp nhập. Trong bối cảnh này, điều quan trọng là xác định xem công ty mới sáp nhập sẽ nắm giữ bao nhiêu phần trăm thị phần.
Đối với vốn và cổ phần, nhà đầu tư phải tuân thủ các quy định của pháp luật về chứng khoán đối với công ty đại chúng và niêm yết. Nếu một công ty đã được chuyển đổi hoặc cổ phần hóa, thì công ty đó phải tuân theo tất cả các quy định áp dụng cho việc chuyển đổi và cổ phần hóa. Cuối cùng, bản chất của khoản đầu tư phải phù hợp với các hiệp định quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Tiếp cận về sáp nhập

Có ba hình thức sáp nhập cơ bản: sáp nhập hai công ty có vốn đầu tư nước ngoài; sự hợp nhất của hai công ty trong nước; và sự hợp nhất của một công ty sở hữu trong nước với một công ty thuộc sở hữu nước ngoài.
Ngoài ra, hợp đồng sáp nhập luôn cần thiết, nó quyết định quyền sở hữu sau khi sáp nhập. Khi hợp đồng sáp nhập đã được hoàn tất, các thủ tục cho việc sáp nhập sẽ mất khoảng 30 ngày.
Mặc dù việc thực hiện sáp nhập có thể trở thành một nhiệm vụ chi tiết và khó khăn, các bước thực tế cần thiết như sau:

1. Xác định tính khả thi và hợp pháp của việc sáp nhập và xem xét cơ cấu của công ty mới được sáp nhập.
2. Ký một thỏa thuận bảo mật thông tin để biết thêm thông tin về hoạt động, tài chính của công ty, … Với những chi tiết này, nhà đầu tư phải quản lý thẩm định và xác định xem công ty có hoạt động tốt hay không.
3. Bây giờ hai bên phải thương lượng các điều khoản và điều kiện của việc sáp nhập, tạo ra hợp đồng và dự thảo điều lệ. Hợp đồng phải nêu chi tiết các bên liên quan, các chi tiết cụ thể và thời gian của việc sáp nhập. Tùy thuộc vào tính chất của kế hoạch, nên kiểm soát tuân thủ đối với các thủ tục cần thực hiện với các cơ quan quản lý có liên quan đồng thời, thông báo và gửi cho tất cả nhân viên về việc sáp nhập và cung cấp cho các chủ nợ bản sao hợp đồng sáp nhập trong vòng 15 ngày.
4. Nộp hồ sơ đến cơ quan cấp giấy phép để được cấp giấy chứng nhận đầu tư hoặc giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp. Đơn đăng ký sẽ yêu cầu hợp đồng sáp nhập và nghị quyết và biên bản cuộc họp của công ty bị hợp nhất và cuộc họp của các công ty nhận sáp nhập nơi hợp đồng đã được thông qua.
5. Dựa trên hình thức sáp nhập, một số hành động sau hợp nhất có thể được yêu cầu, chẳng hạn như mở tài khoản ký quỹ. Chính phủ sẽ cập nhật trạng thái của công ty trong cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.

Việc góp vốn/mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài:

1. Nộp hồ sơ đăng ký đến Bộ Kế hoạch và Đầu tư (MPI), trong đó phải có thông tin chi tiết về khoản đầu tư và hộ chiếu hoặc chứng minh nhân dân của cá nhân hoặc giấy chứng nhận thành lập tổ chức.
2. Trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận được, nhà đầu tư sẽ nhận được chấp thuận hoặc từ chối việc góp vốn/mua cổ phần.

Tiếp cận về mua lại và thâu tóm

Đối với việc mua lại, quy trình phụ thuộc vào loại hình sở hữu.
Ví dụ, việc mua lại công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên bởi một công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên khác liên quan đến các công ty nước ngoài không liên quan đến bất kỳ thủ tục đặc biệt nào. Tuy nhiên, có một số bước bổ sung:

1. Nộp hồ sơ chuyển nhượng vốn góp cho Bộ KH & ĐT.
2. Bộ KHĐT có thể mất tới 15 ngày để xử lý. Sau khi được xem xét, họ sẽ chấp thuận hoặc yêu cầu sửa đổi/bổ sung.
3. Sau khi nhận được chấp thuận, các nhà đầu tư sẽ bắt đầu các bước liên quan đến việc thay đổi chủ sở hữu.

Đối với việc mua lại Công ty TNHH một thành viên của Công ty TNHH nhiều thành viên, tất cả các tài liệu của công ty sẽ cần được thay đổi. Ví dụ:

1. Cập nhật Danh sách thành viên bao gồm thông tin chi tiết về quyền sở hữu.
2. Các tài liệu liên quan đến việc hình thành hội đồng thành viên.
3. Bất kỳ tài liệu nào khác liên quan đến thuế, đăng ký kinh doanh và vốn điều lệ.

Toàn bộ quá trình này có thể mất đến 40 ngày với các giao dịch có yếu tố nước ngoài.
Đối với một công ty sở hữu trong nước mua lại một công ty nước ngoài, thủ tục có một số khác biệt:
Quy trình mua lại cũng giống như khi nhà đầu tư nước ngoài muốn mua lại một công ty địa phương với điều kiện Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) đã cho phép mua lại trong lĩnh vực kinh doanh cụ thể đó.
Cần phải có sự phê duyệt của cấp bộ nếu không có cam kết của WTO đối với lĩnh vực kinh doanh cụ thể. Quá trình này có thể mất đến ba tháng hoặc lâu hơn.

--- Trần Kiên - Luật sư điều hành ---

Tham khảo thêm các bài viết phân tích liên quan đến giao dịch M&A:

1. Danh sách các vấn đề cần xem xét ở giai đoạn tích hợp hậu M&A
2. Chiến lược mua lại một công ty để bắt đầu sự nghiệp kinh doanh
3. Danh mục thẩm định M&A cho năm 2022
4. Bộ tài liệu pháp chế doanh nghiệp
5. Khóa đào tạo M&A Master

----------------------
🎯𝐋𝐄𝐓𝐎 𝐒𝐭𝐫𝐚𝐭𝐞𝐠𝐢𝐜 𝐒𝐨𝐥𝐮𝐭𝐢𝐨𝐧𝐬 - 𝑇ℎ𝑎́𝑜 𝑔𝑜̛̃ 𝑚𝑜̣𝑖 𝑛𝑢́𝑡 𝑡ℎ𝑎̆́𝑡!
----------------------
📞Phone: 19006258
📮Email: info@leto.vn
📌Address: A11 Toong, 2nd floor, 25T2 Building, Hoang Dao Thuy Str., Cau Giay Dis., Hanoi, Vietnam
♻️ Fanpage: LETO Strategic Solutions
🌎Website: https://leto.vn/
#LETO #Strategic #Solution #legal #Tax #Marketing #Fund #Management #HRM #M&A #Analytics #Operation #Transformation 
#RiskManagement #Compliance #LegalHR