Sở hữu trí tuệ với SMEs

Cùng với những thành quả sáng tạo và đổi mới của nhân loại, sở hữu trí tuệ tồn tại ở mọi nơi xung quanh chúng ta. Mọi sản phẩm hay dịch vụ mà chúng ta sử dụng trong cuộc sống hằng ngày đều là kết quả của một chuỗi sáng tạo, dù là lớn hoặc nhỏ, như việc thay đổi kiểu dáng hoặc việc cải tiến kỹ thuật làm cho sản phẩm có hình dáng hoặc chức năng giống như ngày nay.
Bất kể doanh nghiệp của bạn sản xuất sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ gì thì chắc chắn rằng doanh nghiệp của bạn cũng đang tạo ra và sử dụng rất nhiều quyền sở hữu trí tuệ. Do đó, bạn nên xem xét một cách có hệ thống các biện pháp cần thiết để bảo hộ, quản lý và thực thi quyền sở hữu trí tuệ nhằm đạt được hiệu quả kinh doanh tốt nhất từ quyền này. Nếu bạn đang sử dụng quyền sở hữu trí tuệ của người khác, bạn phải xem xét việc mua chúng hoặc nhận được quyền sử dụng các quyền đó thông qua việc ký kết hợp đồng chuyển giao quyền sử dụng (hay còn gọi là hợp đồng li-xăng) để tránh những tranh chấp hoặc kiện tụng tốn kém sau này.
Hầu hết các doanh nghiệp vừa và nhỏ đều có tên thương mại hoặc sở hữu một hoặc nhiều nhãn hiệu và nên cân nhắc việc bảo hộ những đối tượng này. Hầu hết các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng có những thông tin kinh doanh bí mật có giá trị, ví dụ: danh sách khách hàng, các chiến lược bán hàng mà doanh nghiệp muốn bảo mật,... Nhiều doanh nghiệp đã sáng tạo ra các kiểu dáng có tính sáng tạo nguyên gốc. Nhiều doanh nghiệp cũng soạn thảo hoặc công bố những ấn phẩm, tài liệu quảng cáo hoặc bán lẻ các tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả. Một số doanh nghiệp khác có thể có những sáng tạo hoặc cải tiến kỹ thuật đối với sản phẩm hoặc dịch vụ.
Trong tất cả các trường hợp nêu trên, doanh nghiệp của bạn cần xem xét cách thức tốt nhất để sử dụng hệ thống sở hữu trí tuệ nhằm phục vụ cho lợi ích của mình. Cần nhớ rằng quyền sở hữu trí tuệ có thể hỗ trợ doanh nghiệp của bạn từ mọi khía cạnh của việc phát triển kinh doanh và xây dựng chiến lược cạnh tranh: từ phát triển đến thiết kế sản phẩm, cung cấp dịch vụ đến tiếp thị và thu hút nguồn vốn tài chính đến việc xuất khẩu hoặc mở rộng hoạt động kinh doanh ra nước ngoài thông qua các hợp đồng li-xăng hoặc nhượng quyền kinh doanh (hay còn gọi là “franchising”)

Giá trị của sở hữu trí tuệ thường không được đánh giá đầy đủ và tiềm năng của sở hữu trí tuệ trong việc tạo ra những cơ hội mang lại lợi ích trong tương lai dường như cũng chưa được các doanh nghiệp nhận thức đúng mức. Tuy vậy, khi quyền sở hữu trí tuệ được bảo hộ pháp lý và trên thị trường có nhu cầu về các loại sản phẩm và/hoặc dịch vụ được bảo hộ sở hữu trí tuệ thì khi đó sở hữu trí tuệ sẽ trở thành một tài sản kinh doanh có giá trị.

Do vậy, việc sử dụng các tài sản trí tuệ một cách có chiến lược sẽ nâng cao đáng kể năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp cần phải bảo đảm rằng họ sẵn sàng giải quyết những thách thức và áp dụng các biện pháp nhằm khai thác tài sản trí tuệ của họ và bảo hộ những tài sản đó ở bất cứ đâu có thể. Giống như tài sản hữu hình, tài sản trí tuệ phải có được, duy trì, kiểm toán, định giá, kiểm soát một cách chặt chẽ và quản lý một cách cẩn thận để khai thác giá trị của chúng một cách đầy đủ. Tuy nhiên, trước khi thực hiện việc này thì trước tiên doanh nghiệp vừa và nhỏ phải nhận thức được giá trị của sở hữu trí tuệ và coi đó là một tài sản kinh doanh có giá trị.

Việc đầu tư đúng đắn là rất quan trọng để nâng cao giá trị thị trường của doanh nghiệp. Việc đầu tư vào thiết bị, tài sản, phát triển sản phẩm, tiếp thị và nghiên cứu có thể cải thiện mạnh mẽ tình hình tài chính của công ty thông qua việc mở rộng tài sản hiện có và nâng cao năng suất trong tương lai. Việc có được quyền sở hữu trí tuệ cũng có thể mang lại hiệu quả tương tự. Thị trường sẽ định giá doanh nghiệp trên cơ sở những tài sản của nó, tình hình kinh doanh hiện tại và kỳ vọng về lợi nhuận trong tương lai. Kỳ
vọng về lợi nhuận trong tương lai có thể bị ảnh hưởng đáng kể bởi việc sở hữu các bằng độc quyền sáng chế quan trọng. Có rất nhiều ví dụ về các doanh nghiệp đã làm tăng giá trị thị trường của mình chỉ sau một đêm nhờ nhận được những bằng độc quyền sáng chế cấp cho các công nghệ quan trọng.
Tương tự, một nhãn hiệu đẹp có uy tín với khách hàng cũng có thể làm tăng giá trị hiện tại của doanh nghiệp và có vai trò quyết định giúp sản phẩm và dịch vụ của doanh nghiệp trở nên hấp dẫn hơn đối với khách hàng. Do vậy, việc đầu tư vào xây dựng hồ sơ quản lý sở hữu trí tuệ tốt sẽ quan trọng hơn là sử dụng biện pháp phòng thủ trước các đối thủ cạnh tranh tiềm năng. Đó là biện pháp nâng cao giá trị thị trường và khả năng sinh lợi cho công ty của bạn trong tương lai.

Bảo hộ sở hữu trí tuệ làm cho các tài sản vô hình “trở nên hữu hình hơn” bằng cách biến các tài sản đó thành tài sản độc quyền có giá trị mà có thể trao đổi trên thị trường.
Nếu các ý tưởng đổi mới, kiểu dáng sáng tạo và nhãn hiệu có sức hấp dẫn lớn của doanh nghiệp bạn không được bảo hộ pháp lý bằng các quyền sở hữu trí tuệ thì chúng có thể bị doanh nghiệp khác sử dụng một cách hợp pháp và miễn phí. Tuy nhiên, khi được bảo hộ bởi các quyền sở hữu trí tuệ, chúng sẽ mang lại những giá trị cụ thể cho doanh nghiệp vì các đối tượng này đã trở thành các quyền tài sản - do đó, không thể bị thương mại hóa hoặc sử dụng mà không có sự cho phép của bạn.

Việc hiểu rõ các tài sản trí tuệ của công ty và giá trị của chúng sẽ giúp bạn quyết định xem nên đăng ký bảo hộ và duy trì loại quyền sở hữu trí tuệ nào và cách thức quản lý tài sản trí tuệ của doanh nghiệp mình. Đồng thời, bạn cũng xác định được với loại tài sản sở hữu trí tuệ nào thì việc xác lập quyền có hoặc không phụ thuộc vào việc đăng ký với Cơ quan Nhà nước để có quyết định phù hợp bảo vệ quyền tài sản trí tuế.

Hiểu rõ tài sản sở hữu trí tuệ mà doanh nghiệp của bạn đang sở hữu có thể giúp nâng cao đáng kể giá trị của doanh nghiệp. Sở dĩ như vậy là vì các nhà đầu tư sẽ định giá doanh nghiệp dựa trên sự kỳ vọng lợi nhuận đạt được trong tương lai mà, ở mức độ nhất định, thu được từ việc khai thác các quyền sở hữu trí tuệ. 

Doanh nghiệp của bạn có thể tăng doanh thu bằng cách chuyển giao quyền sử dụng (li-xăng) tài sản trí tuệ cho bên thứ ba. Doanh thu từ các hợp đồng li-xăng có thể góp phần làm gia tăng giá trị thị trường của doanh nghiệp.

Trong một số trường hợp, hồ sơ quản lý tài sản trí tuệ được xây dựng tốt có thể được sử dụng làm tài sản thế chấp. Trong trường hợp này, người cho vay sẽ dùng tài sản trí tuệ của bạn để xác định giá trị tín dụng của doanh nghiệp bạn.

Hiểu rõ giá trị của tài sản trí tuệ sẽ giúp doanh nghiệp bạn đưa ra các quyết định về việc liệu có cần phải áp dụng các biện pháp để chống lại các hành vi xâm phạm quyền và cách thức sẽ áp dụng đối với từng trường hợp cụ thể.

Hồ sơ quản lý tài sản trí tuệ tốt sẽ giúp bạn biết được các tài sản trí tuệ nào đã hết thời hạn hiệu lực bảo hộ (cho phép bạn giảm bớt chi phí duy trì tài sản trí tuệ), tránh xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người khác v.v.. Và điều này sẽ chắc chắn giúp doanh nghiệp giảm được chi phí.

Trên thực tế, việc đăng ký bảo hộ đối tượng sở hữu trí tuệ tại một quốc gia không phải quốc gia xuất xứ của sản phẩm, đôi khi lại dẫn đến việc gây hiểu nhầm (theo hướng tích cực) về sự phù hợp tiêu chuẩn chất lượng của sản phẩm với các tiêu chuẩn của quốc gia đó, hoặc thậm chí, hiểu nhầm về xuất xứ sản phẩm.

Giới thiệu LETO tại đây!
Các chương trình đào tạo tại LETO tại đây!
Liên hệ với LETO qua Facebook: Công ty Luật LETO
Nhà sách cung cấp sách luật chuyên khảo và sách kinh doanh: LETObooks
Hãng dịch thuật chuyên nghiệp: LETOtrans
Kênh video tư vấn pháp luật miễn phí: LETO Official
Bộ tài liệu pháp lý và quản trị nội bộ Doanh nghiệp: Tài liệu pháp chế